woensdag 14 augustus 2013

De gameboyrug; nieuwe epidemie, of modeziekte?

De Volkskrant berichtte vorige week over een nieuwe aandoening die epidemische vormen zou aannemen onder onze tieners; de gameboyrug. Het betreft hier een kromme rug, niet zoals vroeger door hard werken in de fabriek, maar door het urenlang voorovergebogen achter de computer of de iPad te zitten. Bij 'nieuwe' aandoeningen ben ik altijd wat achterdochtig, helemaal wanneer daar door de ontdekkers (of wellicht uitvinders) meteen een populaire naam aan wordt gegeven. Het doet me denken aan de muisarm waar een jaar of 15 geleden half Nederland last van (b)leek te hebben, maar waar we nu eigenlijk nooit meer iets over horen, terwijl het aantal computergebruikers sindsdien alleen maar is toegenomen.

Volgens orthopeed Van Loon heeft maar liefst 40% van de jongeren tussen 8-18 de rug van een 50-jarige. Dit zou blijken uit een recente Finse studie, maar een linkje of bronvermelding ontbreekt helaas in het Volkskrant stuk. Na enig speurwerk heb ik de betreffende studie gevonden. Inderdaad blijkt uit deze studie dat de ruggen van tieners opvallend vaak dezelfde afwijkingen vertonen als de ruggen van mensen van middelbare leeftijd. Of dit vroeger anders was, is niet duidelijk, want het is de eerste studie waarin de ruggen van tieners met en zonder rugklachten systematisch met behulp van MRI scans werden onderzocht. Uit de studie bleek overigens dat er geen enkele relatie was tussen de gevonden afwijkingen en het hebben van rugklachten. Dit fenomeen is al veel langer bekend bij volwassenen en om die reden wordt het standaard verrichten van een MRI scan en/of rontgenfoto bij rugklachten zonder alarmsymptomen niet geadviseerd. Of de jongeren met MRI afwijkingen en/of rugklachten ook relatief vaker achter de computer zaten, vermeldt de studie niet.

Van Loon meldt verder dat jongeren ook steeds vaker aan rughernia's worden geopereerd. Cijfers die deze stelling onderbouwen worden niet gegeven en heb ik zelf ook nergens kunnen vinden. Het blijft dus onduidelijk of dit louter de eigen indruk van Van Loon is, of er wellicht vaker geopereerd wordt waar vroeger nog werd afgewacht, of dat er een werkelijke toename van rughernia's onder jongeren is. Wel bekend is dat rughernia's bij jongeren zeer zeldzaam zijn en bijna altijd veroorzaakt worden door intensief sporten of trauma. Een relatie tussen rughernia's en computeren is in elk geval nooit aangetoond.

Overigens is het vóórkomen van rugklachten bij jongeren uitgebreid bekend en dus zeker niets nieuws. De Finse studie toont aan dat een behoorlijk percentage van de jongeren desgevraagd rugklachten rapporteert, maar deze rugklachten blijken vooral gerelateerd aan de groeispurt. Ook de MRI afwijkingen werden vooral tijdens deze groeispurt waargenomen. Een relatie met externe factoren is niet onderzocht. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het niet mogelijk is dat veel zitten achter een computer, of welke andere (in)activiteit ook, zou kunnen leiden tot rugklachten, maar dat er sprake is van een 'oprukkend fenomeen' wordt geenszins onderbouwd door de literatuur.

Gelukkig besluit het Volkskrant stuk wel met een positieve boodschap. Er is iets aan de gameboyrug te doen, want een vegroeide rug kan worden behandeld met oefeningen of een brace zolang de patient nog niet is uitgegroeid. Binnenkort zal er waarschijnlijk ook nog wel een app worden ontwikkeld met oefeningen voor de rug.