In Nederland kennen we de Wet op het Bevolkingsonderzoek (WBO). Deze wet houdt in dat er niet gescreend mag worden op kanker en andere (onbehandelbare) aandoeningen en dat er bij screening geen gebruik mag worden gemaakt van ioniserende straling (röntgen), tenzij de instantie hiervoor een vergunning heeft. In 2008 heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) een groot onderzoek gedaan onder 22 bedrijven die health-checks aan particulieren aanbieden. Hierbij bleek dat maar liefst 20 van de 22 bedrijven tests aanboden die vallen onder de WBO. Geen enkele van deze bedrijven beschikte over zo’n vergunning, anderen wisten handig de Nederlandse wet te omzeilen door de onderzoeken in Duitsland te laten verrichten waar de wetgeving veel soepeler is op dit terrein.
Nu 4 jaar later blijkt het nog vrij eenvoudig om via Google bedrijven te vinden die, hoogst waarschijnlijk zonder vergunning, screening op kanker aanbieden door middel van een bloedtest op tumormarkers. Deze tumormarkers zijn stoffen die in verhoogde concentratie voor kunnen komen bij bepaalde vormen van kanker. Deze tests zijn heel belangrijk als ondersteuning bij een sterke verdenking op bv eierstok- of darmkanker. Ook spelen ze een rol in de follow-up van patiënten na behandeling van kanker, waarbij een stijging van de bloedspiegel van de betreffende tumormarker een aanwijzing kan zijn dat de tumor terug is gekomen of progressief is. De tests hebben echter geen enkele waarde in een screeningssetting met een lage vooraf kans op de tumor en zonder ondersteunende aanwijzingen vanwege de beperkte sensitiviteit en specificiteit. Het betekent dus dat een negatieve uitslag (‘normale’ tumormarkerwaarden) kanker niet uitsluit, maar belangrijker, dat een positieve uitslag (‘verhoogde’ tumormarkerwaarden) kanker geenszins aantoont! Wat nu als de tumormarkertest afwijkend is? Het keuringsbedrijf zal u waarschijnlijk aanraden contact op te nemen met de huisarts. En wat dan? Wat kan de huisarts met deze uitslag in de wetenschap dat er zeer waarschijnlijk helemaal geen sprake is van kanker, maar met een ongeruste patiënt tegenover zich? Voor het keuringsbedrijf is dit allemaal natuurlijk niet interessant; het gevraagde onderzoek is geleverd en de cliënt (patiënt?) heeft netjes betaald…..
Ik heb enkele dagen geleden melding gemaakt bij de IGZ van 3 bedrijven die op hun website openlijk adverteren met tumormarkertests als onderdeel van hun health-checks. Ik ben zeer benieuwd wat men met deze melding gaat doen, maar eigenlijk ben ik ook wel erg teleurgesteld dat er 4 jaar na het verschijnen van het rapport helemaal niets is veranderd….